Jojo-effect: Wat is het en hoe voorkom je terugval na afvallen?

Het jojo-effect: bijna iedereen die ooit heeft geprobeerd af te vallen kent het. Je valt eerst af, bent tevreden met je resultaat, maar binnen enkele maanden of jaren zit je weer op je oude gewicht, of zelfs zwaarder. Het kan ontzettend frustrerend zijn en voelt vaak als falen. Maar wat is het jojo-effect nu precies? Waarom gebeurt het, en vooral: hoe voorkom je dat het jou (weer) overkomt?

In deze blog leggen we het fenomeen helder uit, beantwoorden we de meest gestelde vragen, en geven we praktische tips om blijvend resultaat te behalen.

 

Inhoudsopgave

1. Wat is het jojo-effect?
2. Waarom ontstaat het jojo-effect?
3. Wat doet het jojo-effect met je lichaam?
4. Is het jojo-effect schadelijk?
5. Veelgestelde vragen
6. 7 praktische tips om het jojo-effect te voorkomen
7. Samenvatting

 

Wat is het jojo-effect?

Het jojo-effect, ook wel gewichtsrecycling genoemd, is het fenomeen waarbij je snel gewicht verliest door een dieet, maar dat gewicht na verloop van tijd weer aankomt — vaak zelfs meer dan je oorspronkelijk woog. Dit gebeurt meestal in cycli van afvallen en weer aankomen.

Het voelt alsof je gewicht op en neer springt, net als een jojo. Vandaar de naam.

Typische cyclus van het jojo-effect:

• Streng dieet of crashdieet starten
• Snel gewicht verliezen (vaak spiermassa én vocht)
• Motivatie verliezen of dieet niet volhouden
• Terugkeren naar oude gewoontes
• Gewichtstoename, vaak met extra vetmassa

 

Waarom ontstaat het jojo-effect?

Het jojo-effect ontstaat vooral door extreme en niet-duurzame methodes van afvallen. Hierbij enkele oorzaken:

1. Te weinig calorieën eten

Een crashdieet vertraagt je stofwisseling. Je lichaam denkt dat er een 'hongersnood' is en gaat zuiniger om met energie.

2. Te snel resultaat willen

Veel mensen willen binnen weken tientallen kilo's verliezen. Snel gewichtsverlies is zelden blijvend.

3. Gebrek aan gedragsverandering

Een dieet volgen is tijdelijk. Als je daarna terugvalt in je oude gewoontes, komt het gewicht terug.

4. Gebrek aan spierbehoud

Bij veel diëten verlies je spiermassa. Minder spiermassa = lagere verbranding = sneller aankomen.

5. Geen lang termijnplan

Zonder strategie voor na het afvallen is de kans groot dat je weer terugvalt.

 

Wat doet het jojo-effect met je lichaam?

Het jojo-effect kan meerdere fysieke en mentale gevolgen hebben:

Fysieke gevolgen:

• Verlies van spiermassa: vooral bij crashdiëten
• Toename van vetmassa: vaak op ongewenste plekken
• Vertraagde stofwisseling
• Verstoorde hormonen (zoals leptine en ghreline die je honger en verzadiging regelen)

Mentale gevolgen:

• Schuldgevoel en faalangst
• Verminderd zelfvertrouwen
• Verstoorde relatie met eten

Elke jojo-cyclus maakt het moeilijker om in de toekomst blijvend af te vallen.

 

Is het jojo-effect schadelijk?

Ja, herhaaldelijk jojoën wordt in verband gebracht met:

• Hogere vetpercentage op de lange termijn
• Verhoogde bloeddruk en cholesterol
• Grotere kans op hart- en vaatziekten
• Slechte lichaamssamenstelling (meer vet, minder spier)

Toch zijn de langetermijngevolgen vooral afhankelijk van hoe vaak en hoe extreem je lichaam door deze cycli gaat. Hoe milder en duurzamer je je leefstijl aanpast, hoe kleiner het risico.

 

Veelgestelde vragen over het jojo-effect

1. Hoe snel ontstaat het jojo-effect?

Soms al binnen enkele weken na een dieet. Vooral als je plots stopt met je dieet en je oude gewoonten hervat.

2. Kom je altijd aan na een dieet?

Niet als je op een verstandige en duurzame manier afvalt. Het jojo-effect komt vooral voor bij snelle en onrealistische afvalpogingen.

3. Is het waar dat je stofwisseling beschadigd raakt?

Je stofwisseling past zich aan, maar raakt niet 'kapot'. Bij langdurige crashdiëten kan de stofwisseling tijdelijk dalen, maar met spieropbouw en voldoende eten herstelt dit.

4. Kun je het jojo-effect omkeren?

Ja. Door geleidelijk af te vallen, krachttraining te doen, en een leefstijl aan te nemen die je kunt volhouden.

5. Waarom komt het gewicht vaak terug op de buik?

Je lichaam slaat vet op waar het genetisch gezien het makkelijkst kan. Bij veel mensen is dat de buikregio.

 

7 praktische tips om het jojo-effect te voorkomen

1. Eet voldoende

Te weinig eten werkt averechts. Zorg voor een klein calorietekort, geen extreme inname.

2. Focus op eiwitten en vezels

Deze voedingsstoffen verzadigen goed en helpen bij spierbehoud.

3. Doe aan krachttraining

Spieren houden je stofwisseling hoog en zorgen voor een strakker lichaam.

4. Maak een leefstijlverandering, geen tijdelijk dieet

Je kunt beter langzaam afvallen op een manier die je kunt volhouden, dan snel met terugval.

5. Blijf bewegen, ook na je dieet

Dagelijks bewegen (wandelen, fietsen, sporten) is essentieel om gewicht vast te houden.

6. Weeg jezelf niet elke dag

Focus op progressie in gedrag, kleding en energie, niet alleen op de weegschaal.

7. Zorg voor begeleiding

Coaching helpt om gedragsverandering duurzaam te maken.

 

Samenvatting

Het jojo-effect is het gevolg van te snel, te extreem en zonder strategie afvallen. Het veroorzaakt niet alleen frustratie, maar kan ook fysieke schade veroorzaken. De sleutel tot blijvend resultaat is een duurzame aanpak met aandacht voor voeding, beweging, gedrag en mindset.

Bij Groei Visie helpen we mensen afvallen zonder terugval. Met bewezen strategieën, begeleiding én een aanpak op maat.

Wil jij stoppen met jojoën? Plan dan nu je gratis intakegesprek.